*Cố vấn chuyên môn: BSCKI. Nguyễn Văn Giang, phó trưởng khoa Nội tổng hợp, Bệnh viện Đa khoa Vĩnh Phúc

Triệu chứng điển hình

Cơn hen phế quản thường xuất hiện đột ngột, nhất là về ban đêm, với các biểu hiện:

• Khó thở khi thở ra, người bệnh phải ngồi dậy để thở.
• Tiếng thở khò khè, rít.
• Ho, khạc đờm, đôi khi kèm biến dạng lồng ngực.

Nguyên nhân và yếu tố khởi phát

Có rất nhiều tác nhân khởi phát cơn hen phế quản. Trong đó các tác nhân dị ứng là nguyên nhân thường gặp nhất:

• Dị nguyên đường hô hấp: bụi nhà, phấn hoa, nấm mốc, lông động vật, khói thuốc lá, hơi xăng dầu, sơn, bụi kim loại…

• Dị nguyên thực phẩm: hải sản (tôm, cua, cá, sò…), trứng, thịt gà, lạc…
• Thuốc: aspirin, penicillin và một số loại kháng sinh khác.
• Nhiễm khuẩn hô hấp: viêm mũi, viêm xoang, viêm họng, viêm amidan.

Ngoài ra còn có các tác nhân không dị ứng:

• Di truyền: Trong gia đình có người bị hen phế quản
• Yếu tố tâm lý: Tình trạng lo âu, căng thẳng, sang chấn tâm lý,…
• Rối loạn tình dục.

Hen phế quản có lây không?

Hen phế quản không phải bệnh truyền nhiễm, không lây qua tiếp xúc thông thường. Tuy nhiên, bệnh có tính chất di truyền, nếu bố hoặc mẹ mắc hen thì nguy cơ con mắc bệnh sẽ cao hơn.

Đối tượng nguy cơ

• Người có cơ địa dị ứng.
• Người có tiền sử gia đình mắc hen phế quản.
• Người bệnh thường xuyên tiếp xúc với các tác nhân khởi phát (bụi, lông động vật, phấn hoa, thực phẩm dị ứng…).

Chẩn đoán bệnh hen phế quản

Bác sĩ có thể kết hợp nhiều phương pháp để chẩn đoán bệnh:

• Khám và khai thác triệu chứng lâm sàng.
• Đo chức năng hô hấp (hô hấp ký, lưu lượng đỉnh trước và sau dùng thuốc giãn phế quản).
• Chẩn đoán hình ảnh (X-quang, CT Scanner).
• Một số xét nghiệm hỗ trợ: Methacholin, NO, bạch cầu ưa acid trong đàm…

Điều trị và kiểm soát bệnh hen phế quản

Nguyên tắc điều trị hen phế quản là kiểm soát lâu dài kết hợp cắt cơn kịp thời:

• Thuốc kiểm soát dài hạn: corticosteroid dạng hít, thuốc kích thích beta tác dụng kéo dài, thuốc phối hợp đường hít, leukotrien, theophylin…

• Thuốc cắt cơn: thuốc giãn phế quản tác dụng nhanh, corticosteroid đường uống/tiêm, ipratropium…
• Điều trị dị ứng: khi người bệnh có hen phế quản dị ứng.

Song song với điều trị thuốc, người bệnh cần thay đổi lối sống:

• Tập luyện thể dục đều đặn, vừa sức.
• Ăn uống hợp lý, bổ sung nhiều rau xanh và trái cây.
• Giữ môi trường sống sạch sẽ, tránh khói bụi, khói thuốc.
• Hạn chế căng thẳng, lo âu.

Lời khuyên từ chuyên gia

Theo BSCKI. Nguyễn Văn Giang, phó trưởng khoa Nội tổng hợp, Bệnh viện Đa khoa Vĩnh Phúc chia sẻ: Hen phế quản không thể chữa khỏi hoàn toàn, tuy nhiên bệnh có thể được kiểm soát tốt nếu người bệnh chủ động trong điều trị và chăm sóc sức khỏe hằng ngày.

• Người bệnh cần tuân thủ phác đồ điều trị, dùng thuốc theo chỉ định, không tự ý bỏ thuốc khi thấy triệu chứng thuyên giảm.
• Tái khám định kỳ để bác sĩ theo dõi mức độ kiểm soát bệnh, kịp thời điều chỉnh thuốc khi cần.
• Duy trì lối sống lành mạnh, tập luyện thể dục phù hợp, ăn uống khoa học và giữ môi trường sống trong lành.
• Luôn mang theo thuốc cắt cơn để xử trí kịp thời trong trường hợp lên cơn hen cấp.

Tác giả: Trần Sang