Tình hình ma túy tại Việt Nam và tỉnh Vĩnh Phúc: Cảnh báo gia tăng

Theo thống kê của Bộ Công an, đến cuối năm 2024, cả nước có hơn 247.000 người nghiện ma túy có hồ sơ quản lý, trong đó phần lớn là thanh thiếu niên. Tại tỉnh Vĩnh Phúc, con số này là khoảng 1.380 người, với trên 40% dưới 30 tuổi. Điều này phản ánh rõ mức độ xâm nhập ngày càng sâu của ma túy vào giới trẻ, đặc biệt trong bối cảnh ma túy ngày nay được ngụy trang và biến tướng tinh vi hơn.

Hiện nay, ma túy phổ biến không chỉ dừng lại ở heroin hay thuốc phiện - những chất gây nghiện truyền thống mà đang chuyển dần sang ma túy tổng hợp như ma túy đá (methamphetamine), thuốc lắc (MDMA), ketamine, và các chất hướng thần mới như “nước vui”, “tem giấy”, “cỏ Mỹ”, bóng cười...

Những chất này không những gây nghiện mạnh, khó kiểm soát mà còn tác động trực tiếp và nghiêm trọng đến hệ thần kinh trung ương, để lại hậu quả lâu dài về mặt tâm thần và hành vi.

Hệ lụy thần kinh – tâm thần: Ma túy không chỉ phá hoại thể chất

Các chuyên gia thần kinh – tâm thần cảnh báo: ma túy tổng hợp là “kẻ đánh úp” vào não bộ người sử dụng. Chúng gây giải phóng ồ ạt các chất truyền dẫn thần kinh, tạo cảm giác hưng phấn giả tạo. Nhưng chỉ sau đó là sự kiệt quệ, lệ thuộc, và tổn thương thần kinh không thể phục hồi.

Một số rối loạn tâm thần phổ biến do ma túy bao gồm:

✔️Loạn thần (hoang tưởng, ảo giác, mất kiểm soát hành vi)

✔️Trầm cảm nặng, dễ dẫn tới tự tử

✔️Rối loạn lo âu lan tỏa, mất ngủ, rối loạn cảm xúc

✔️Sa sút trí tuệ sớm, ảnh hưởng lâu dài đến khả năng học tập và lao động

Đáng chú ý, nhiều trường hợp không phát hiện kịp thời đã dẫn đến hành vi nguy hiểm, gây tổn thương cho người thân hoặc cộng đồng. Một số người bệnh phải điều trị nội trú dài ngày tại các cơ sở y tế tâm thần và không còn khả năng phục hồi hoàn toàn.

Vai trò của ngành y tế trong điều trị và phục hồi

Tại Vĩnh Phúc, ngành y tế đang tích cực triển khai chương trình điều trị nghiện chất dạng thuốc phiện bằng Methadone tại các trung tâm y tế huyện, thành phố. Methadone là thuốc thay thế, giúp ổn định tâm lý, giảm tái nghiện và giảm nguy cơ lây truyền HIV.

Bên cạnh điều trị, các cơ sở y tế phối hợp cùng công an, chính quyền địa phương tổ chức xác định tình trạng nghiện ma túy theo Nghị định 109/2021/NĐ-CP, đồng thời tư vấn tâm lý, đào tạo phục hồi chức năng và giúp người nghiện tái hòa nhập cộng đồng. Việc xem nghiện ma túy là một bệnh lý cần điều trị y khoa, thay vì chỉ xử phạt hành chính hay kỳ thị, đang được xem là cách tiếp cận hiệu quả và nhân văn.

Gia đình và cộng đồng: Tuyến đầu phòng ngừa

Các chuyên gia đồng thuận rằng, gia đình là môi trường đầu tiên và hiệu quả nhất để ngăn chặn ma túy. Việc quan tâm đến con em, phát hiện sớm những thay đổi hành vi, rối loạn giấc ngủ, dấu hiệu nghi ngờ sử dụng chất kích thích… có thể giúp ngăn ngừa hậu quả nghiêm trọng.

Cùng với đó, cần:

✔️Tuyên truyền trong trường học, khu dân cư;

✔️Tổ chức các hoạt động lành mạnh cho thanh thiếu niên;

✔️Không kỳ thị người nghiện, đặc biệt là người đang điều trị;

Việc xây dựng các “điểm tư vấn cộng đồng”, nơi người nghiện và gia đình được tiếp cận thông tin, hỗ trợ pháp lý và điều trị, cũng là hướng đi cần được nhân rộng.

Hành động vì một cộng đồng không ma túy

Phòng, chống ma túy không phải là trách nhiệm riêng của ngành công an hay y tế, mà là trách nhiệm của mỗi người dân, mỗi gia đình và toàn xã hội. Hành động sớm, chủ động tuyên truyền, giúp đỡ người nghiện, và tạo môi trường sống lành mạnh là những giải pháp then chốt.

Hãy nói không với ma túy - Vì một tương lai không lệ thuộc, không loạn thần, không nước mắt!

Mỗi hành động nhỏ hôm nay có thể ngăn chặn một bi kịch ngày mai.

Thành Tuyên